Łódź, dn. 23.06.2021

Ultrasonografy w karetkach

23 czerwca 2021

Cztery przenośne urządzenia USG trafiły do Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego w Łodzi. Dzięki nim ratownicy medyczni będą mogli wykryć stany zagrożenia życia, których rozpoznanie wymagało dotychczas wykonania badań obrazowych w szpitalu. Zakup urządzeń to koszt niemal 70 tys. złotych. Był on możliwy dzięki wykorzystaniu środków pochodzących z Unii Europejskiej.

Jeszcze do niedawna ultrasonografia była badaniem wykonywanym niemal wyłącznie na terenie szpitala. Tymczasem to właśnie w opiece przedszpitalnej USG otwiera oczy ratownikom medycznym, mogąc wpłynąć na zmniejszenie śmiertelności [1].

Z czego wynikają korzyści stosowania USG w opiece przedszpitalnej?

W warunkach przedszpitalnych zespoły ratownictwa medycznego dysponują ograniczonymi możliwościami diagnostycznymi. Sprawia to, część powodów złego stanu ogólnego pacjentów pozostaje niewykryta. Tego typu przypadki można mnożyć! Doskonały przykład stanowią urazy...

40-letni mężczyzna został znaleziony leżący na trawniku w parku. Przybyli na miejsce ratownicy medyczni zabezpieczają stan mężczyzny. Na jego ciele nie widać urazów. Jest nieprzytomny. Ma niskie ciśnienie tętnicze i znajduje się we wstrząsie.

Wstrząs może być powodowany przez szereg różnych chorób. Do jego wystąpienia prowadzić mogą urazy, gwałtowne reakcje uczuleniowe lub choroby układu krążenia jak np. zator płucny. Z tego powodu zespół przewozi pacjenta do szpitala celem dalszej diagnostyki. Co jednak, jeśli w karetce znajdowałby się przenośny ultrasonograf?

W ramach protokołu RUSH (ang. Rapid Ultrasound of Shock ang Hypotension) zespół przykłada głowicę USG do brzucha poszkodowanego. Po kilku sekundach na ekranie widoczny jest wolny płyn w jamie brzusznej. To krew! Jej obecność jest spodowowana urazem.

Tak szybkie rozpoznanie krwotoku ma kluczowe znaczenie dla rokowania pacjenta [2]. Umożliwia wczesne powiadomienie szpitala o konieczności wdrożenia pilnych procedur chirurgicznych.

Rys. Cztery bezprzewodowe głowice USG typu convex marki Clarius, które trafiły do WSRM w Łodzi.

Czy ratownicy medyczni są na to przygotowani?

Wdrożenie ultrasonografii przedszpitalnej to oddolna inicjatywa naszych pracowników. Już od początku roku ratownicy medyczni przygotowywali się do obsługi urządzeń. W tym celu uczestniczyli w szkoleniach i kursach poznając tajniki protokołów badań stosowanych w medycynie ratunkowej.

Przedszpitalna ultrasonografia z pewnością nie zastąpi planowego badania USG: Naszym celem nie jest ocena obecności kamieni nerkowych, złogów w pęcherzyku żółciowym czy szczegółowa ocena serca - mówi jeden z ratowników medycznych. Do tego potrzebne jest wieloletnie doświadczenie. Naszym zadaniem jest odnalezienie stanów, które w krótkim czasie mogą doprowadzić do śmierci poszkodowanego - dodaje.

W tym celu ratownicy medyczni będą posługiwać się znanymi w medycynie protokołami badań. Wśród nich wymienić można:

Protokół FAST (ang. Focused Assessment with Sonography for Trauma) - skoncentrowana ocena ultrasonograficzna podczas urazów.
Protokół FATE (ang. Focus Assessment Transthoracic in Emergency) - szybka ocena ultrasonograficzna klatki piersiowej w stanach nagłych.
Protokół RUSH (ang. Rupid Ultrasound in Shock) - szybka ocena ultrasonograficzna we wstrząsie.
Protokół BLUE (ang. Bedside Lung Ultrasonography in Emergency) - przyłóżkowa ocena ultrsonograficzna płuc w stanach nagłych.
Protokół FEEL (ang. Focused Echocardiographic Evaluation in Life) - szybka ocena echokardiograficzna podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Adam Stępka

Rzecznik Prasowy Wojewódzka Stacja Ratownictwa Medycznego w Łodzi

782 987 790

[1] Gałązkowski R, Sobczyk D, Żyła Z i wsp. "Ultrasonografia point-of-care w trakcie wykonywania misji ratunkowych na pokładzie śmigłowca Lotniczego Pogotowia Ratunkowego". Journal of Ultrasonography, 14(59):414-420.
[2] Wielbach C, Kobiela A, Rahe-Mayer N i wsp. "Introduction of Prehospital Emergency Ultrasound into an Emergency Medical Service Area". Anaesthesist 2017, 66(1):21-27.